DIAJAR NGARANG

Ku : Cucu Sumantri

Diajar ngarang, asa lega teuing nu rek diguar teh, tapi najan kitu urang cobaan pedar wae. Dina sawatara buku anu aya patula-patalina jeung bab ngarang, netelakeun yen dina gurat badagna mah ngarang teh nyaeta mindahkeun sawangan nu aya dina uteuk urang kana basa tulisan. Ku kituna hasil eta tulisan teh mangrupa gambaran nu nyata tina naon nu disawang tur diimpleng dina jero uteuk.
Uteuk urang lir mesin komputer nu terus digawe pikeun nyimpen data-data nu asup ngaliwatan panca indra. Ku kituna jalma nu tetep malire kana kaayaan sabudeureunana baris miboga pangalaman nu lega dina uteuk jeung batinna.
Ieu pangalaman baris katembrakeun dina kumaha dirina ngebrehkeun eta sawangan. Pangalaman-pangalaman nu karegepkeun ku panca indra, baris ngajaul jadi hiji ideu. Saterusna ieu ideu baris bisa jadi hiji tulisan, upama terus diropea dina basa tulisan.
Aya nu nyebutkeun yen ideu tetep mangrupa ideu, lain mangrupa hiji karya. Maksud teh kieu, ideu moal bisa disebut karya mun can ngawujud dina barang nyata. Pakaitna jeung ieu guaran nya didieu mah anu mangrupa tulisan tea.
Ceuk Pope dina Essay on Criticism netelakeun gampangna nulis teh balukar ayana seni, ku kituna lain ngan ukur kabeneran ujug-ujug aya. Ceuk Pope oge, jalma nu gesit tanginas teh nyaeta jalma nu pinter ngigelan kaayaan. Loba sawangan nu bisa mesek omongan ti Pope ieu, diantarana wae ku sim kuring rek dipesek kieu, jalma nu kuuleun dina tanda kekenteng baris hese pisan pikeun medalkeun hiji karya.
Karya, karya, kunaon sih manusa bisa miboga karya?
Dina harti nu lega karya teh loba pisan harti jeung wujudna. Boh nyata boh abstrak. Ngarah henteu lega teuing urang heureutan wae karya dina sastra. Tapi ngarah leuwih nyoko kana ieu guaran, urang heureutan deui kana pananya, kumaha sih carana sangkan bisa nulis?
Ceuk Disraeli, sabenerna rusiah sukses teh nyaeta leukeun kana hiji tujuan. Jalma nu satengah-satengah dina tujuanna sorangan, saenyana mah eta jalma nu kasorang memeh perang. Hal nu penting lianna dina bab nulis, nyaeta naon sababna urang nulis?
Loba pisan pikeun pijawabeunana, eta bisa ditanyakeun deui kana diri urang sorangan. Ngan dina ieu guaran, sim kuring rek ngebrehkeun tilu jawaban kana eta pananya. Ceuk Alden Hatch, jalma bisa nulis mun manehna keur butuh duit. Ceuk Roger Burlingame, jalma bisa nulis mun manehna meunang bangbaluh. Ceuk Norman Vincent Peale mah, jalma bisa nulis teh alatan manehna meunang panangtang dina batinna.
Harry Edwar Neal ngebrehkeun sawanganana keur nu rek mimiti nyarungsum dina dunya tulis tinulis, ceuk anjeunna :
Tanyakeun kana diri, kunaon hayang ancrub kana dunya tulis tinulis.
Catet heug tulis naon wae dina waktu nu sarua unggal poe.
Tong miharep jadi jalma nu professional.
Tong ngarasa handeueul mun engke nampa surat penolakan atawa naskah tulisan dibalikeun deui.
Tong menta pangajen ngeunaan tulisan urang ka baraya atawa sobat nu henteu apal kana bab tulis tinulis.
Hargaan kritik nu diebrehkeun kana tulisan urang.
Lobakeun maca buku.
Itung-itung mungkas ieu sawangan, sim kuring rek ngebrehkeun, dina ceuli nongtoreng keneh omongan ti Roger Burlingame jeung John Grossner : Tulis! Tulis! Tingali kaayaan sabudeureun! Tulis! Tulis! Tulis!
Sakitu nu diguar teh mugia aya pulunganeunana. Kade poho ceuk George Simmon : Maca! Maca! Maca! Tong poho Maca!
Hirupkeun! Hirupkeun! Hirupkeun! Tong poho pek tulis …. Tulis! Tulis!
Cag nepi ka dieu….